Merhaba sevgili okurlar — Hadi birlikte kafa yoralım: “Tiyatro yazarları ne kadar kazanıyor?” sorusuna farklı açılardan bakalım. Hem objektif verilerle, hem de toplumsal ve sanatî boyutlarıyla… Tabii ki tartışmaya da açık bırakıyorum. Hazırsanız başlayalım.
Temel Kazanç Kanalları: Yazardan Sahneye
Tiyatro yazarlarının geliri birkaç farklı kanaldan kaynaklanıyor. En yaygın olanlar:
Komisyon & Sipariş (Commission / Commissioned Play): Bazı tiyatrolar ya da yapımcılar, yazarı işe alıp belli bir oyun yazmasını sipariş eder. Bu durumda yazar, yazma süreci için sabit bir ücret alır. ([Dramatists Guild][1])
Telif (Royalties) ve Temsil Hakları / Gösterim Başına Hak: Oyun sahnelenip izleyiciyle buluştukça, yazarın kazancı genellikle bilet satışının bir yüzdesi ya da sabit bir gösterim ücreti üzerinden belirlenir. ([Chron – Work][2])
Yayımlama / Basılı Oyun metni Satışı / Yan Haklar: Oyun metni yayımlanırsa, satışlardan ya da lisans haklarından yazar pay alabilir. Ayrıca adaptasyon (film, dizi vb.) olursa ek gelir mümkün. ([TiyatroYolu][3])
Devlet / Vakıf Destekleri, Hibe & Burslar, Komisyon ödemeleri: Tiyatro ve sanat destek programları ile yazarlar — özellikle yazınsal kariyerin başında — bu yoldan maddi destek alabilirler. ([TiyatroYolu][3])
Bu yapı, yazarın kazancını oldukça değişken kılıyor: bir yıl neredeyse yok gelir, bir başka yıl başarılı bir oyun çok iyi kazanç getirebiliyor.
Uluslararası ve “Klasik” Tecrübeler: Ne Diyor Veriler?
Örneğin ABD ya da İngilizce konuşulan tiyatro dünyasında yazar kazanç modelleri şöyle görünüyor:
Bazı kaynaklara göre, başarılı bir oyunun yıllık kazancı yazar için ortalama 76.806 USD’ye kadar çıkabiliyor. ([Chron – Work][2])
Diğer bir kaynak, yazarların genellikle bilet satışlarının brüt hâsılatından %6‑%10 pay aldığını söylüyor. ([The Letter Review -][4])
Ancak yalnızca “yazdım, sahnelendi” üzerine kurulmuş bir ekonomi — istikrarsızlık ve belirsizlik çok yüksek. Çünkü “oyun sahnelenmezse”, yazar hiçbir gelir elde etmeyebiliyor. ([Dramatists Guild][1])
Yani uluslararası arenada bile tiyatro yazarlığı — sürekli, garantili bir gelir değil; daha çok, başarıya, tanınırlığa, talebe bağlı bir gelir modeli.
Türkiye Perspektifi: “Yazar” Maaş Ortalamaları Ne Gösteriyor?
Türkiye’de “yazar” tanımı geniş kapsamlı olduğu için — roman yazarı, içerik yazarı, freelance yazar vb. dahil — tiyatroya özgü veri bulmak zor. Ancak genel yazar maaşı verileri, bir fikir vermek açısından:
2025’te yazar olarak çalışanların, deneyim ve konuma bağlı olarak aylık düşüğü ~ 29.700 TL, ortalaması ~ 37.100 TL, en yüksek bildirilen ~ 60.000 TL bandında. ([Kariyer][5])
Ama bu veriler genellikle içerik/kurgu yazımı, reklam metni yazarlığı, kitap yazımı gibi alanlar için; tiyatro yazarı özelinde değil. Yani bu aralık, “Tiyatro yazarı” – “hobi/yarı zamanlı metin yazarı” farkını hesaba katmıyor.
Bu da demek ki: Türkiye’de tiyatro yazarlığı, genel “yazarlık” verilerinin üstünde ya da altında olabilir — büyük ölçüde oyunun sahnelenmesine, tiyatro sektörünün kapasitesine ve yazarın ne kadar aktif olduğuna bağlı.
“Erkek – Objektif & Veri Odaklı” vs “Kadın – Duygusal ve Toplumsal Etki Odaklı” bakış açısından kazancı değerlendirmek
Bu noktada, kazancı sadece “ne kadar TL / dolar kazandınız?” bağlamında görmek yerine, farklı değerler üzerinden de ele alabiliriz — diyelim ki bu yaklaşımları temsil eden iki bakış açısını karşılaştıralım:
🔹 Objektif / Veri Odaklı (Erkek perspektifi gibi farz edelim)
“Bu yıl kaç oyun sahnelendi, toplam gösteri sayısı neydi, bilet satış geliri ne kadar oldu, bana kaç lira telif düştü?” gibi somut rakamlarla mesleği analiz eder.
Eğer yazar sabit komisyonla çalışıyorsa — sabit ücret vs değişken telif hesaplarına göre istikrar arar.
“İş sürdürülebilir mi?” sorusuna cevap arar: Ortalama yıllık gelir, gösterim sayısı, telif anlaşmaları vs.
Bu bakış açısı, dikkatli bir planlama, bütçe ve risk analizine yönelir. Ancak bazen sanatsal tatmin, toplumsal etki ya da uzun vadeli değer göz ardı edilebilir.
🔹 Duygusal / Toplumsal Etki Odaklı (Kadın perspektifi gibi farz edelim)
Gelir kadar, oyunun toplumsal yankısı, izleyiciyle kurulan bağ, anlatılanların hayata dokunuşu, değişen bakış açıları önem kazanır.
Belki kısa vadede maddi kazanç düşük olur — ama bir oyunun toplumsal etkisi uzun vadede “değer” olarak görülür; bu da bir tür “manevi sermaye” yaratır.
Ayrıca bu bakış, sanatın sürdürülebilirliği, toplumsal dönüşüm ve kültürel değer üretimi üzerinden yazarın motivasyonunu ve değerini yeniden tanımlar.
Bu yaklaşımda “para = tek ölçüt” değil; “sanat, ifade özgürlüğü, topluma dokunma, değişim yaratma” gibi değerler de hesaba girer. Bu nedenle, yazarlık çoğu zaman ekonomik bir kalkınma değil — bir misyon, bir katkı olarak görülür.
Neden Kazanç Aralığı Bu Kadar Geniş? Riskler ve Belirsizlikler
Oyun sahnelenmeyebilir — o zaman hiç gelir olmaz.
Tiyatro finansmanı, seyirci sayısı, sponsorluk gibi dış değişkenlere bağımlıdır.
Bir oyunun başarılı olması, sadece yazara değil, yapımcıya, yönetmene, sahnelemeye, tanıtıma bağlıdır.
Telif, lisans, gösterim sayısı, kullanılan sözleşme türü gibi teknik detaylar — yazardan yazara büyük fark yaratır.
Bu da demek ki, tiyatro yazarı için kazanç, ama en çok belirsizlik demek.
Sizce Ne Olmalı? Tartışmaya Açık Bir Soru
Sizce tiyatro yazarı emeğinin karşılığını hak ediyor mu — sadece kazanç olarak mı, yoksa toplumsal etki + manevi tatmin + uzun vadeli kültür birikimi açısından mı değerlendirilmelidir?
Geliri sabit bir maaş gibi yapmak mümkün mü — örneğin devlet ya da sanat vakıfları aracılığıyla “süreklilik bursları / sabit destekler”?
Sanatçının emeği, telifi, sözleşme güvencesi vs. ne kadar korunuyor? Bu alanda iyileştirme yapılmalı mı?
Sevgili okur: Eğer tiyatro dünyasında yol alıyorsan — ya da bu dünyayı merak ediyorsan — bu soruları seninle paylaşmak isterim. Belki yorumlarda birbirimize fikir verir, gerçekçi ama idealist bir tablo çıkarırız.
[1]: “Compensation, Part One: Commissions, Advances, Per Diem, Royalties”
[2]: “Salaries For Playwrights – Work”
[3]: “Making Money as a Playwright Part 1 | CreateTheater”
[4]: “How Much Commission Do Plays Pay? – The Letter Review”
[5]: “Yazar Maaşları 2025 – Ortalama Maaş Bilgileri! – Kariyer.net”